Strooisel

Boxstrooisel

 

Hygiëne

Zaagmeel

Stro

Toevoegmiddelen in de box

Hygiëne

Om een indruk van de infectiedruk van de omgevings bacteriën te krijgen is hygiëne van de koe te beoordelen. Een visueel schone koe betekent een schone omgeving en dus waarschijnlijk al een lage infectiedruk vanuit de omgeving. Een vieze koe gaat in ieder geval gepaard met een hogere infectiedruk.
Onderzoek heeft uitgewezen dat drie beoordelingspunten van belang zijn om de hygiëne /infectiedruk van de omgeving te beoordelen: 1. de uier (achterkant en/of zijkant) 2. de dijen, 3. de onderbenen en klauwen.

Onderzoek geeft aan dat op bedrijven met een tankcelgetal boven de 250.000 cellen/ml 5 keer meer koeien met vieze uiers, poten of dijen lopen dan op bedrijven met een tankcelgetal onder de 150.000 cellen/ml. Het tankcelgetal is dus hoger als er meer vieze koeien zijn.

Vieze koeien hebben 1,5 x vaker subklinische mastitis dan schone koeien.

Wat te doen bij een ongunstige uitslag?
Vuile uiers: besteed aandacht aan de hygiëne van de ligplaats, strooisel van de ligplaats, hygiëne van de looppaden, uiers scheren of branden, hygiëne van de staartpluim, ligcomfort ligboxen, mestconsistentie en gezondheid van de koppel.
Vuile dijen: besteed aandacht aan het verzorging van ligplaatsen en instrooien, ligcomfort van ligboxen, mestconsistentie en gezondheid van de koppel.
Vuile poten: besteed aandacht aan het gebruik van een mestschuif /verwijderen van mest van paden waar mestschuif niet komt, mestconsistentie, reiniging wachtruimte.

Dunne mest kan een belangrijke oorzaak voor bevuiling zijn. Oorzaken voor dunne mest zijn onder andere een eiwit en/of een OEB overmaat, te hoge krachtvoeropname en onvoldoende structuur in het rantsoen. Uiteraard kunnen darmontstekingen veroorzaakt door een bacterie (Salmonella) of een virus (winterdiarree) ook dunne mest veroorzaken.

Soorten strooisel

Door de toegenomen vraag naar materiaal voor de biovergisters is de prijs van organisch strooisel sterk gestegen. Mede hierdoor word diverse materialen aangeboden voor het instrooien van boxen. Wat ook gebruikt wordt, het is belangrijk om de boxen schoon en droog te houden, dat belemmert een snelle vermeerdering van bacteriën. Bij gedroogde, gecomposteerde of gerecyclede mest is het risico groot dat omgeving gebonden mastitiskiemen fors toenemen als het materiaal weer vochtig wordt.

Zaagsel en andere houtproducten

Zaagsel en andere houtproducten geven een goed koe comfort en veroorzaken geen problemen bij de verschillende mestsystemen. Een nadeel van een mindere kwaliteit zaagsel kan zijn dat het Klebsiella bacteriën bevat. Klebsiella kan ernstige uierontstekingen veroorzaken. Op het oog schoon zaagsel uit de voorraad, zeker als het vochtig/klam is, kan enorme aantallen kiemen bevatten. Kurkdroge zaagmeel, verpakt in plastic pakken bevatten zelden kiemen.

Gebruik bij voorkeur altijd eerste kwaliteit uitgangsmateriaal. Vraag garanties aan de leverancier van het strooisel en laat bij twijfel een representatief monster vanuit de voorraad onderzoeken op kiemgetallen voor E-coli en Klebsiella. Goed strooisel hoort per gram geen of minder dan 100 kve (kolonievormende eenheden) Klebsiella te bevatten en minder dan 1000 kve E-coli. Zaagsel met schorsdelen bevatten vaak meer Klebsiella bacteriën dan gewenst. Verkeerde partijen (vervuild en met veel schors) en vochtig strooisel zijn regelmatig de oorzaak van uitbraken van ernstige vormen van uierontsteking.

Het blijkt dat hoe fijner het zaagsel (bijvoorbeeld uit de meubelindustrie) is, hoe sneller bacteriën zich erin kunnen vermeerderen. Bovendien ‘plakt’ het fijne zaagsel meer aan de spenen. Hardhoutzaagsel (roodkleurig zaagsel) bevat vaak meer splinters, die beschadigingen aan uier en speenhuid kunnen veroorzaken.

Vaak ziet men een voorraad zaagsel voor in de ligbox liggen. Het nadeel hiervan is dat het materiaal vochtig wordt door speeksel en uitgeademde lucht of door condens (buitenmuur). Het resultaat is een forse vermeerdering van kiemen, waarmee het materiaal wat betreft kwaliteit sterk inboet ten opzichte van het oorspronkelijke materiaal.
Mest en natte plekken moeten minimaal 2x daags verwijderd worden en aangevuld met schoon uitgangsmateriaal vanuit de opslag (niet vanuit een voorraad voor in box). Een ”knieproef” met schone overall of keukenpapier kan direct duidelijk maken of een ligplaats comfortabel en voldoende droog is voor de koe.
Het kiemgetal van het strooisel op de ligplaats neemt snel toe. Zaagsel met meer dan 100.000 kve/ gram leidt tot meer mastitis veroorzaakt door omgevingskiemen. Dit pleit voor vaak en nauwgezet onderhoud van de ligplaats wat betreft strooisel. Het is vooral belangrijk dat bij het instrooien van de ligplaatsen schoon strooisel op de plaats van de uier komt.
Een globale richtlijn voor de hoeveelheid droog strooisel (houtvezels/zaagsel) om ligplaatsen op te strooien en de hygiëne op peil te houden is:

• 150 gram/dier/dag voor pinken en droogstaande koeien 200-300 gram/dier/dag voor oudmelkse koeien
• 400 -500 gram/dier/dag voor nieuwmelkse koeien.

Ook al liggen er matrassen in een box, strooisel is altijd nodig om het vocht (urine en melk) te absorberen en daarmee de kans op mastitis te verminderen. Bovendien is een voldoende laag strooisel nodig om te voorkomen dat een matras schuurt en beschadigingen aan de hakken van de koe veroorzaakt.

Voor meer informatie Allspan

Stro

Stro moet voor gebruik in boxen worden gehakseld. Het is comfortabel maar heeft het nadeel dat het in sommige mestsystemen ophoopt en dus lastig te verwerken is. Ook “plakt” het iets meer aan de uier. Als stro gebruikt wordt moet het regelmatig vervangen worden. Stro met mest is vooral berucht door de grote hoeveelheden Streptococcus uberis die het kan bevatten. Deze bacterie kan zowel een verhoogd celgetal als klinische mastitis veroorzaken. Het is dus noodzakelijk om net als bij zaagsel twee keer per dag de natte plekken ruim te verwijderen en vervolgens de boxen opnieuw in te strooien.

Voor meer informatie: Agristro

Ligbed ontsmetting:

Basa Box

• Boxen strooisel op basis van basaltmeel
• Rijk aan sporen elementen
• Absorbeert vocht, verhoogd Ph en is zacht voor de spenen

Vulkamin

• Boxen strooisel op basis van oergesteente meel
• Zeer rijk aan sporen elementen
• Bind de ammoniak, vliegwerend, bacterie onderdrukkend
• Zacht voor de spenen

Actisan

• Zeer groot vochtbindend vermogen
• Desinfecterend
• Langdurig werkzaam
• Ammoniak bindend